پورن چگونه روی مغز تاثیر می گذارد؟
تحقیقات نشان می دهند برخی نواحی مغز افرادی که به تماشای محتوا های پورنوگرافی می پردازند، فعالیت کمتری نسبت به سایرین دارد؛ همچنین مغز آن ها مسیرهای ارتباطی کمتر و کوچکتری نیز دارد.
از نتایج این مطالعات می توان نتیجه گرفت که بین پورن، سایز و میزان فعالیت مغز رابطه ای وجود دارد. اما سوالی که پیش می آید این است که تاثیر پورن روی مغز چیست؟
دانشمندان در گذشته تصور می کردند پس از پایان دوران کودکی مغز توانایی رشد خود را از دست می دهد و هیچ چیزی به جز بیماری یا جراحت نمی تواند تغییر فیزیکی در مغز یک فرد بزرگسال ایجاد کند؛ اما امروزه می دانیم مغز در تمامی طول زندگی، به خصوص در جوانی، دائما در حال تغییر است، ارتباطات جدید ایجاد می کند و اتصالات عصبی جدیدی در خود به وجود می آورد. در ابتدا لازم است توضیحاتی راجع به چگونگی کارکرد مغز بدهیم.
مغز چگونه کار می کند؟
مغز انسان از ۱۰۰ میلیارد عصب خاص به نام نورون تشکیل شده است. وظیفه این نورون ها انتقال سیگنال های الکتریکی از مغز به بدن و برگرداندن آن از بدن به مغز است. برای مثال تصور کنید در حال یادگیری رانندگی هستید. مغز سیگنالی به دستتان می فرستد و به دست فرمان می دهد چه کاری انجام دهد. این سیگنال از عصبی به عصب دیگر انتقال پیدا می کند تا به دست شما برسد و در نهایت فعالیت مورد نظر انجام شود.
در این حین برای انتقال پیام و انجام فرمان هایی که مغز صادر می کند، سلولهای عصبی فعال شده، یک مسیر ارتباطی بین خود می سازند. این مسیر به خاطر نورون هایی که به هم پیام می رسانند ایجاد می شود، به زبان ساده نورون ها به هم سیم کشی و مرتبط شده اند؛ در واقع این نورون های تازه به هم وصل شده، مسیر عصبی ایجاد کرده اند.
چگونه چیزهای جدید یاد میگیریم؟
برای درک بهتر مطلب، مسیر عصبی را به صورت مسیر پیاده روی در یک علف زار تصور کنید. هر بار که کسی از این مسیر عبور می کند مسیر پهن تر و بازتر می شود. وضعیت مسیر عصبی هم همینطور است. هر بار که پیامی از یک مسیر عصبی عبور می کند، مسیر مشخص تر و قوی تر می شود. اگر به اندازه کافی پیام از این مسیر عبور کند و منتقل شود، مسیر عصبی به اندازه ای تقویت می شود که بدون فکر کردن می توانید رانندگی کنید. این فرایند تقویت کردن مسیر عصبی باعث می شود بتوانیم مهارت تازه ای را یاد بگیریم.
رقابت بین مسیرهای عصبی در مغز چگونه است؟
یادتان باشد مغز یک عضو بسیار گرسنه است. اگر چه مغز تنها ۲% از وزن بدن را به خود اختصاص می دهد اما ۲۰% انرژی و اکسیژن بدن را مصرف می کند بنابراین منابع در مغز محدود هستند. به همین خاطر بین مسیرهای عصبی که در مغز ایجاد می شوند رقابت سخت و بی رحمانه ای در می گیرد. این رقابت به ضرر مسیر های عصبی است که مدتی است استفاده نشده اند. مسیرهای عصبی جدید جایگزین قدیمی ها می شوند. مهمترین قانون بقا که در بدن حاکم است این است که اگر چیزی را استفاده نمی کنی نباید انرژی بابت حفظ آن صرف کنی. پس هر چیزی که از آن استفاده نمی شود باید از بین برود.
این اطلاعات چه ارتباطی به پورن دیدن دارد؟
در اینجاست که تاثیر تمام رفتارهای ما از جمله تماشای پورن، بر بدن مشخص می شود. پورن، در ایجاد مسیرهای عصبی جدید بادوام و قوی در مغز، بسیار قدرتمند عمل می کند. در واقع پورن یک رقیب بی رحم برای هر فعالیت مغزی دیگر است که با آن رقابت می کند _ از جمله رابطه جنسی واقعی با شریک زندگی یا شریک احساسی. به همین علت پورن به شدت توانایی طبیعی مغز برای داشتن یک رابطه جنسی واقعی را مغلوب می کند.
چرا مغز پورن را به رابطه جنسی واقعی ترجیح می دهد؟
دکتر نورمن دویج (Norman Doidge) محقق دانشگاه کلمبیا به این پرسش اینگونه پاسخ می دهد: “محتوای پورن وضعیتی ایده آل ایجاد کرده و ترشح مواد شیمیایی خاصی را تحریک می کند که تغییرات طولانی مدت بر مغز می گذارند.”
در ادامه منظور دکتر دویج را توضیح خواهیم داد.
شرایط ساخت مسیرهای عصبی قدرتمند در مغز
فلو (Flow) در روانشناسی به چه معناست؟
وضعیت ایده آل برای ایجاد مسیرهای عصبی قوی زمانی ایجاد می شود که در فعالیتی غرق هستید (روانشناسان به آن فلو (Flow) می گویند). فلو حالت تمرکز و توجه کاملا عمیق و رضایت بخش است. هنگامی که در وضعیت فلو قرار دارید، به قدری در کاری که انجام می دهید غرق می شوید که هیچ چیز دیگری برایتان مهم نیست.
احتمالا چنین چیزی را در هنگام بازی های کامپیوتری یا مکالمه با یک دوست یا فیلم دیدن یا کتاب خواندن تجربه کرده اید. هنگامی که روی کاری خیلی متمرکز می شوید، زمان را از دست می دهید و اصلا حواستان به محیط اطرافتان نیست و می خواهید این کار را ادامه بدهید. در این حالت در وضعیت فلو قرار گرفته اید.
هنگامی که در فلو هستید، تمرکزتان بسیار زیاد است. حافظه انسان چیز عجیبی است، سالها بعد هنوز دقیقا کلماتی را که در این مکالمه یا کتاب یا فیلم که در حالت فلو نگاه کرده اید، دیده یا شنیده اید، به خاطر می آورید.
حالا تصور کنید فردی جلوی کامپیوتر یا تلویزیون نشسته و پورن نگاه می کند. این فرد به قدری به محتوای پورن جذب می شود که از خود بیخود شده و هیچ چیز دیگری برای جلب توجه او نمی تواند رقابت کند حتی خواب. فرد در وضعیت ایده آل برای ساختن مسیر عصبی قوی قرار دارد و در مغز او مسیر عصبی قدرتمندی ساخته می شود.
در حالی که فرد در اینترنت صفحه به صفحه به دنبال تصاویر می گردد، متوجه نیست هر تصویری که می بیند مسیر عصبی ساخته شده در مغز او را تقویت می کند و این مسیر بر مسیرهای دیگر غالب می شود. به این ترتیب این تصاویر به شکل عمیقی در ذهن نقش می بندند و تا مدت های مدید فرد آنها را به خاطر می آورد (حتی شاید تا آخر عمر).
عوارض پورن روی مغز
پورنوگرافی همانند سایر رفتارها و مواد اعتیاد آور، بخشی از مغز به نام مرکز پاداش را فعال می کند؛ در نتیجه ترکیبی از مواد شیمیایی آزاد می شود که موقتا شما را نشئه می کند. یکی از این مواد شیمیایی، پروتئینی به نام DeltaFosB است.
شباهت ایجاد مسیر عصبی به مسیر راه رفتن و ایجاد مسیر داخل علف زار را به خاطر بیاورید. در واقع مادهDeltaFosB همانند این است که یک گروه کوه نورد با بیل و کلنگ در مسیر کار می کنند تا مسیر را باز و بزرگ کنند. با DeltaFosB ، مغز شروع می کند به ساختن مسیر ارتباطی قوی بین محتوای پورن که فرد در حال تماشای آن است و لذتی که احساس می کند. در واقع این ماده شیمیایی می گوید: ” جالب بود، باید کاری کنم در خاطره بماند” بنابراین دوباره این کار را انجام می دهیم.
ماده شیمیایی DeltaFosB برای یادگیری هر مهارت جدیدی لازم است اما از طرفی می تواند منجر به رفتارهای وسواسی – اعتیادی شود به خصوص در نوجوانان. به این پروتئین، مولکول تبدیل به اعتیاد نیز میگویند چون اگر مقدار زیادی از آن در مغز جمع شود ژنهایی را فعال می کند که هوس ماندگار یا طولانی مدت ایجاد می کنند و فرد را وادار به تکرار آن می نمایند. هر بار که این ماده آزاد می شود، چند هفته تا چند ماه در مغز می ماند به همین علت فردی که پورن نگاه می کند ممکن است تا مدتها پس از ترک عادت تماشای پورن، احساس کند میل شدیدی به این کار دارد.
خوشبختانه می توانیم از این تغییر پذیری سیستم عصبی در مغز به نفع خودمان استفاده کنیم. اگر مسیر عصبی پورن تقویت نشود به مرور ضعیف شده و از بین می رود. بنابراین همان مکانیسم هایی که قبلا باعث شده بودند پورن جایگزین چیزهای دیگر شود، حالا باعث می شوند مسیرهای عصبی مربوط به پورن از بین برود و وضعیت مغز بهبود یابد.
کلام آخر دکتر ساینا